ورود روغن موتور به اتاق احتراق بالای پیستون و مخلوط شدن با سوخت و هوا و سوختن در حین جرقه زدن را روغنسوزی میگویند.
اگر روغنی که باید صرف کاهش اصطکاک، خنککاری و بهبود کار قطعات موتور شود، به دلایلی وارد اتاق احتراق یا همان محفظه بالای پیستون شود و همراه با مخلوط سوخت و هوا حین جرقه زدن شمع بسوزد، به اصطلاح میگویند خودرو به روغن سوزی افتاده است.
دلایل ایجاد روغنسوزی:
شکستن یک یا چند رینگ پیستون
خوردگی یا ساییدگی جداره سیلندر یا پیستون
خرابی واشر سرسیلندر
خرابی لاستیک گیت
خرابی کاسه نمد
خرابی یاتاقانها
خرابی شاتونها
اصطکاک شدید گیت سوپاپ و عواملی مانند آن
راههای تشخیص روغنسوزی:
خارج شدن مستمر دودی متمایل به رنگ آبی از لوله اگزوز
کم شدن دائم روغن
وجود علائم نشت روغن در یک یا چند ردیف دهانه شمع (در اصطلاح مکانیکها: شمعها خیس شده)
چربی سر شمع
چرب و روغنی شدن دستمال یا انگشت کشیده شده به درون لوله اگزوز
بوی سوختن روغن در محفظه موتور و...
نکته: مکانیکها و تعمیرگاههای معتبر با وسایل دقیقتری چون کمپرس سنج و مانند آن به روغنسوزی خودرو پی میبرند و با این وسایل قادرند تشخیص دهند که همه یا یکی از محفظههای پیستون و بهطور مشخص کدام محفظه دچار آسیب شده یا علت روغنسوزی ناشی از چیست.
انواع دود خروجی از اگزوز و دلایل آن:
همانطور که گفته شد خروج دود از اگزوز از مهمترین نشانههای روغنسوزی موتور خودرو است. دودهای خروجی از اگزوز به رنگهای آبی، سفید و سیاه دیده میشوند که هر رنگ دلیل و علت خاص خودش را دارد و الزاما مربوط به روغنسوزی نمیباشد؛ بنابراین در اینجا به این عوامل خواهیم پرداخت.
دود آبی:
خروج دود آبی رنگ بهمعنای آن است که روغن در موتور در حال سوخته شدن است.
دلایل آن میتواند ناشی از خراش برداشتن یا شکسته شدن رینگهای پیستون، زخمی شدن یا آسیب دیدن سیلندرها و بالاخره خراش برداشتن هادی سوپاپها و یا کاسه نمدهای مربوط به هادیهای سوپاپها باشد.
دود سفید:
در صورت مشاهده خروج دود سفید باید گفت وضعیت بسیار جدیتر است چون نشاندهنده آن است که مایع یا ماده خنککننده و یا روغن هیدرولیک در حال سوختن است.
اگر دود مربوط به سوختن ماده خنککننده باشد دلیل آن احتمالا وجود نشتی در واشر سرسیلندر و یا وجود ترک در سرسیلندر است و اگر دود مربوط به سوختن روغن هیدرولیک باشد که مربوط به گیربکس بوده و دلیل آن این است که موتور از طریق یک لوله خرطومی وکیوم مشغول مکیدن روغن هیدرولیک موجود در گیربکس است.
دود سیاه:
وجود چنین دودی و خروج آن از اگزوز در اتومبیلهای دیزلی قدیمی پدیدهای عادی است که معمولا در ابتدای استارت زدن موتور از لوله اگزوز خارج میشود ولی تحت هیچ شرایطی دود سیاه نباید از اگزوز اتومبیلهای با موتور بنزینسوز خارج شود و چنانچه چنین دودی خارج شود به معنای آن است که مخلوط هوا و سوخت، بیش از اندازه غلیظ بوده که دلیل آن احتمالا ناشی از آن است که اگر اتومبیل قدیمی و مجهز به کاربراتور باشد موتور در حالت ساسات اتوماتیک گیر گرده است و یا دلایل دیگر میتواند ناشی از وجود نشتی در انژکتور سوخت رسان، فشار بیش از حد سیستم سوخترسانی، نقص عملکرد سنسور اکسیژن و بالاخره گرفتگی فیلتر یا صافی هواکش باشد.
رفع عیب روغنسوزی و دود اگزوز:
دود آبی:
چنین دودی معمولا رایحهای مانند نان برشته سوخته شده دارد. در این حالت باید سطح روغن را در موتور کنترل کرده و در صورت پایین بودن میزان آن، باید روغن اضافه کرده تا به سطح عادی برگردد. هرگز اجازه ندهید سطح روغن موتور از میزان معین پایینتر آید چون در اینصورت موتور لطمه و آسیب کاملا جدی میبیند. برای پی بردن و تشخیص اینکه رینگهای پیستون و یا خود پیستون خراب هستند یا نه، باید آزمایش کمپرس پیستون را انجام داد که در صورت پایین بودن فشار و کمپرس، وجود چنین عیوبی قطعی است.
دود سفید:
اگر دود، مربوط به سوختن ماده خنککننده باشد اصطلاحا به آن دود شیرین میگویند و اگر فقط بوی سوختگی باشد مربوط به سوختن مایع هیدرولیک گیربکس است. در این وضعیت ابتدا باید سطح مایع خنککننده را کنترل کرده و پس از آن اقدام به کنترل روغن هیدرولیک داخل گیربکس کرد. چنانچه سطح مایع خنککننده پایینتر باشد و یا موتور بیش از حد گرم شود و درجه حرارت آن بالاتر از حد نرمال باشد باید آزمایش فشار را انجام داد تا مشخص شود که آیا سیستم خنک کننده قادر به حفظ و تحمل فشار بوده یا خیر؟ چنانچه سیستم نتواند فشار را تحمل کند به معنای آن است که واشر سرسیلندر خراب شده و نیاز به تعویض دارد. اگر فقط سطح روغن گیربکس پایین آمده بود باید با ربختن روغن، سطح آنرا به حالت عادی برگردانید و اقدام به بازرسی و کنترل لوله مکنده از گیربکس به موتور بنماید و اگر مشاهده کردید که آن لوله دچار مشکل شده باید اقدام به تعویض سوپاپ وکیوم مدولار که در گیربکس وجود دارد کرد.
دود سیاه:
اگر اتومبیل شما قدیمی بوده و دارای کاربراتور است باید ساسات اتوماتیک آنرا کنترل کنید و اگر موتور آن خیلی قدیمی نیست و مجهز به سیستم سوختپاش انژکتوری بوده، فشار انژکتور که عمل سوخترسانی انجام میدهد را کنترل کنید. آخرین مرحله مربوط به بازرسی فیلتر هواکش است ( در صورت اطمینان از صحت عملکرد سنسور اکسیژن).