یك جنگنده تهاجمی است كه ویژه حملات زمینی،پشتیبانی نزدیك از نیروی زمینی و انجام ماموریت های شناسایی طراحی و ساخته شده است.

این جنگنده با سرمایه گذاری مشترك دو كشور برزیل و ایتالیا و توسط كارخانه AMX International ساخته شده است كه در نیروی هوایی برزیل نیز با نام جنگنده A-1 در حال خدمت است.

AMX جنگنده ای است كه توانایی انجام عملیات با سرعت مافوق صوت و در ارتفاع پایین و در طول روز و شب را دارد.و همچنین این جنگنده توانایی نشست و برخاست در باندهای ناهموار و نامطمئن را نیز دارا میباشد.

وجود مقدار اندك تشعشعات مادون قرمز و همچنین كاهش سطح مقطع راداری در این جنگنده ،امكان شناسایی و اشكار شدن ان را تا حد زیادی كاهش داده است.

مجهز بودن به سیستم جنگ الكترونیكی پیشرفته(ECM) و موشكهای هوا به هوا و توپ نصب شده بر روی دماغه توانایی بالایی به این جنگنده در دفاع از خود داده است.
 

سیر تكامل جنگنده

در سال 1977 نیروی هوایی ایتالیا درخواستی را مبنی بر نیاز به یك جنگنده تهاجمی برای جایگزینی با جنگنده های قدیمی Fiat G.91 و F-104 Starfighter را صادر نمود.

در سال 1981 دولت های برزیل و ایتالیا برای شركت در یك پروژه مشترك به توافق رسیده و از شركت برزیلی Embraer برای همكاری در این پروژه دعوت به عمل امد.

نمونه اولیه این جنگنده در سال 1984 تولید شد كه این نمونه در پنجمین پرواز ازمایشی خود سقوط كرده و خلبانش نیز كشته شد.ولی این سقوط روند حركتی پروژه را متوقف ننمود و در سال 1989 اولین سری از این جنگنده ها ساخته شده و به نیروی هوایی بریل و ایتالیا تحویل داده شدند و پس از ان نیز 200 فروند از این جنگنده ساخته شد.
 

تاریخچه عملیاتی

AMX های نیروی هوایی ایتالیا در سال 1999 و در جنگ كزوو شركت كردند و نیروی هوایی ایتالیا در AMX های خود به جای استفاده از بمب های غیر هدایت شونده و یا بمب های قدیمی هدایت لیزری، از بمب های مارك 82 كه با كیت های هدایت كننده اسراییلی (Opher) تطبیق داده شده بودند استفاده میكرد كه به خوبی توانسته بود بمب های سقوط ازاد را تبدیل به بمب های هدایت مادون قرمز نماید.

در سال 2005 نیروی هوایی ایتالیا برنامه اپگیرد كردن 55 فروند از AMX های خود رار اجرا نمود.مجهز نمودن انها به سیستم ناوبری خودكار(INS) ،استفاده از نمایشگرهای دیجیتالی و چند منظوره پیشرفته در كاكپیت ، و توانایی حمل مهمات ضربتی مستقیم مشترك یا JDAM (كه این سیستم دقت بمب های سقوط ازاد را افزایش میدهد) بخشی از این برنامه مدرن سازی بود.

در سال 2009 نیز 4 فروند از AMX های نیروی هوایی ایتالیا در خاك افغانستان مستقر گشتند.

گونه های مختلف

AMX-T

مدل 2 سرنشینه و اموزشی از این جنگنده است كه تمامی قابلیت های تهاجمی گونه تك سرنشین ا نیز حفظ نموده است و به خلبانان تازه كار اجازه پرواز اموزشی با یك جت پر سرعت را نیدهد.این گونه در هر 2 نیروی هوایی برزیل و ایتالیا خدمت میكند.

AMX-ATA

گونه 2 سرنشینه و پیشرفته تهاجمی/اموزشی میباشد.این جنگنده چند نظوره برای مقاصد اموزشی و تهاجمی طراحی شده است.این گونه از سنسور های هشداری جدید،مجهز بودن به سیستم نمایشگر سربالا(HUD) ،رادار چند حالته (multi - mode) جدید كه قابلیت حمل مهمات هوا به هوا و هوا به سطح را به این جنگنده میدهد استفاده میكند.

این گونه توانایی استفاده از طیف وسیعی از تسلیحات را دارا میباشد كه میتوان به موشك های ضد كشتی و موشكهای برد متوسط اشاره نمود.

نیروی هوایی ونزوئلا 8 فروند AMX-ATA را سفارش داد كه با مخالفت امركا این امر تحقق نیافت زیرا در این جنگنده از تكلونوژی امریكایی نیز استفاده شده است.

(AMX-R (RA-1

گونه شناسایی كه فقط در نیروی هوایی برزیل خدمت میكند.
 

مشخصات اصلی:

خدمه : 1 نفر و در مدلهای اموزشی 2 نفر

طول : 13.23 m

طول بال : 8.87 m

ارتفاع : 4.55 m

مساحت بال : 21 m²

وزن خالی : 6,730 kg

حداكثر وزن برخاست : 13,000 kg

نیرو محركه : 1 * موتور توربو فن Rolls-Royce Spey 807

عملكرد:

حداكثر سرعت : 1,160 km/h

سرعت بر سطح دریا : 950 km/h

برد : 3,330 km

سقف پروازی : 13,000 m

نرخ صعود : 52 m/s

نسبت وزن کل به مساحت یال : 512 kg/m²

نسبت كشش به وزن : 0.47

تسلیحات :

1 قبضه مسلسل چرخان 20 میلی متری ام۶۱ والکان 6 لول (مخصوص جنگنده های نیروی هوایی ایتالیا)

1 قبضه توپ 30 میلی متری DEFA (مخصوص جنگنده های نیروی هوایی برزیل)

2 فروند موشك هوا به هوای AIM-9 Sidewinder و یا 2 موشك Mectron MAA-1 Piranha در نوك بالها

قابلیت حمل 3,800 كیلوگرم بمب در 5 جایگاه در زیر بالها و بدنه،شامل بمب های چند مظوره،بمب های هدایت لیزری،موشكهای هوا به زمین و راكت انداز.