نظام های سیاسی جهان برای حفظ ایدئولوژی و قدرت خود به عنصر مهمی به نام «پول» نیاز دارند ولی مهمتر از خود پول، قدرت کنترل و نظارت بر تراکنش های مالی جامعه است. اگر روزی برسد که هیچ کسی قدرت کنترل پول را نداشته باشد و در عین حال همه مردم جهان آن را کنترل کنند، قواعد بازی عوض خواهد شد. شاید زمان این تغییر فرا رسیده است. به دنیای «بیت کوین» خوش آمدید

بیت کوین

ماجرا دقیقا پنج سال و 12 هفته و شش روز و چهار ساعت پیش، (البته به تاریخ نگارش مطلب) آغاز شد. بیت کوین یک واحد پولی است. واحد پولی که توسط یک دولت به وجود نیامده، بلکه خالق آن یک هکر به نام ساتوشی ناکاموتو است. ویژگی واحد پولی بیت کوین در این است که هیچ نمود خارجی ندارد و زاده جهان دیجیتال است. سوال اساسی اینجاست که پشتوانه مالی این پول چیست؟

هوشی که در حل این سوال به کار برده شده، ناکاموتو را به قهرمان افسانه ای داستان ما تبدیل می کند. بیت کوین هیچ پشتوانه مالی بیرونی (مانند طلا) ندارد و براساس میزان کار افراد در شبکه تولید می شود.

از بیت کوین برای داد و ستدهای کوچک و بزرگ در اینترنت استفاده می شود و به تدریج سرویس های قدرتمندی مانند وردپرس آن را به امکانات خود اضافه می کنند. بیت کوین قابلیت تبدیل به ارزهای رایج دنیا را دارد و به راحتی می توان آن را مانند یک پول نقد واقعی خرج کرد.

ولی مگر می شود که از هیچ، یک واحد پولی ایجاد کنیم؟ چقدر به چنین چیزی می توان اعتماد کرد؟ و چه چیزی باعث رواج آن شده است؟ برای پاسخ به این سوال ها بهتر است در ابتدا کمی با نحوه کارکرد بیت کوین آشنا شویم.

چگونه کار می کند؟

احتمالا توضیح اینکه بیت کوین چطور کار می کند، از سخت ترین کارهای دنیا باشد ولی به ساده ترین شکل ممکن باید گفت که بیت کوین یک پول نقطه به نقطه است. یعنی افراد، پول را مستقیما به یکدیگر منتقل می کنند و هیچ دولت یا بانکی بر انتقال این پول کنترل و نظارت ندارد و خود مردم دنیا هستند که بر تولید واحد پولی و تراکنش های مالی نظارت می کنند.

این اتفاق باعث می شود که آزادی عمل در خرج کردن پول به وجود بیاید و یک شخص یا دولت خاص نتواند کنترل همه قدرت را در دست بگیرد. به نوعی در جامعه و در بین تک تک اعضای جامعه توزیع قدرت رخ می دهد.

این وضعیتی ایده آل است ولی دو چالش اساسی دارد. اول اینکه چه تضمینی وجود دارد که این پول توسط هکرها دزدیده نشود؟ این مشکل با رمزنگاری اطلاعات مبادله شده، حل می شود. یعنی فقط فرستنده و گیرنده می توانند اطلاعات را کدگشایی کنند. تقریبا شبیه همان اتفاقی که در اتصال به درگاه بانک و پرداخت الکترونیک رخ می دهد.

مشکل دوم، پاسخ به این سوال مهم است که چگونه باید جلوی کپی شدن و خرج دوباره بیت کوین ها گرفته شود؟ اگر بتوانید به خوبی متوجه جواب این سوال بشوید، متوجه مفهوم بیت کوین و نبوغ سازنده آن شده اید.

بیت کوین برای اینکه زنده بماند، به اشخاصی نیاز دارد که پردازش های کامپیوتری آن را انجام بدهند. در سیستم های بانک های بزرگ این پردازش ها در یک اتاق سرور مرکزی رخ می دهد، ولی در بیت کوین این پردازش ها بین همه کامپیوترهای شخصی دنیا پخش می شود تا همه در رشد بیت کوین سهیم باشند. به کسانی که بتوانند به اطلاعات صحیحی دست پیدا کنند، از طرف سیستم به عنوان جایزه 25 بیت کوین داده می شود. اهدای جایزه تا وقتی که تعداد بیت کوین های جهان به 21 میلیون عدد برسد، ادامه خواهد داشت. در حال حاضر 11 میلیون بیت کوین وجود دارد و ارزش هر یک بیت کوین معادل 929 دلار آمریکایی است.

چطور رواج یافت؟

بزرگترین عاملی که باعث شده است بیت کوین به این سرعت رشد کند، مخفی و قابل اعتماد بودن است. اغلب مردم کشورهایی که به واحد پولی خود اعتماد چندانی ندارند، به خرید بیت کوین رو می آورند. همچنین استفاده از بیت کوین بسیار آسان است و طراحی آن به قدری امن است که مشکلات امنیتی بانکی هیچ وقت برای آن پیش نمی آید. یکی دیگر از دلایلی که بیت کوین را به واحد پولی پرطرفدار تبدیل کرده است، جذابیت آن برای افرادی است که فعالیت های غیرقانونی انجام می دهند. اغلب این فعالیت ها در وب عمیق انجام می گیرد.

وب عمیق به بخشی از دنیای اینترنت گفته می شود که ما نمی بینیم. وب به کوه یخی تشبیه می شود که گوگل، فیس بوک و همه وب سایت های دنیا در قسمت قابل مشاهده آن قرار دارند و وب عمیق در جایی هزاران متر پایین تر، در عمق آب قرار گرفته است. در وب عمیق داد و ستدهای کثیف صورت می گیرد؛ از فروش انواع مواد مخدر گرفته تا قاچاق انسان و چیزهایی بیشتر و کثیف تر. ذات پنهان و امن بیت کوین، آن را تبدیل به وجه رایج این دنیای تاریک کرده است.

وب سایت راه ابریشم - که معروفترین سایت فعال در این زمینه بود و مدیر آن به تازگی بر سر یک اشتباه دستگیر شد - به تنهایی تا به حال 20 درصد از کل تراکنش های بیت کوین را انجام داده است. با اینحال بسیاری هستند که از بیت کوین برای فعالیت های خیرخواهانه و توسعه برنامه هایی که زندگی بشر را راحت تر می کند، استفاده می کنند.

هراس از تفکیک قدرت

انحصار در پول، قدرت می آورد و قدرت منجر به سلطه عمومی خواهد شد. وقتی برای اولین بار در سال 2009 بحث بیت کوین مطرح شد، دولت ها آن را به عنوان یک شوخی زودگذر بین خوره های کامپیوتر می دیدند ولی با گذشت زمان لبخند بر لبانشان خشک شد تا جایی که دولت چین اجازه تبدیل بیت کوین به ارز داخلی خود را سلب کرد و همین چند ماه پیش بود که بانک جهانی نسبت به توسعه بیت کوین هشدار داد و آن را خطری برای سیاست های کلان اقتصادی کشورها دانست. دولت ها از اینکه قدرت کنترل پول را به مردم خودشان بدهند و خودشان هم به عنوان بخشی از مردم به خرج کردن آن بپردازند، واهمه دارند.

موضوع مهم بعدی مالیات است. ظهور ناگهانی بیت کوین باعث شده است که برخی به درآمدهای میلیون دلاری غیرقانونی دست پیدا کنند. خرج کردن این پول ها بعد از اینکه به دلار و یورو تبدیل شوند، بسیار سخت تر از کسب کردنشان خواهد بود. دولت فورا این افراد را ردیابی می کندو به استناد قوانین مالیاتی همه دار و ندارشان را از آنها می گیرد.

چاره کار چیست؟ بله، قریب به اتفاق این افراد پول شویی می کنند تا پول های بادآورده خودرا لاپوشانی کنند. تقریبا هر ماه خبر دستگیری برخی فعالان بیت کوین که قصد سوءاستفاده از این واحد پولی تازه متولد شده را دارند، به اتهام پول شویی منتشر می شود ولی طبیعی است که خیلی ها در سکوت به کار خود ادامه می دهند.

سوءاستفاده در وب عمیق و فرار از مالیات دو بهانه ای است که دولت ها به استناد آن به جنگ با بیت کوین برخاسته اند؛ بهانه هایی که اگر بخواهند، حتما راه چاره ای برای حل آنها پیدا می شود.

سختی های پیش رو

یکی از چالش های بیت کوین ثابت نگه داشتن ارزش آن است. ارزش بیت کوین بسیار متغیر است. هر بیت کوین زمانی هشت دلار بود، سپس به چند سنت کاهش پیدا کرد و حال نزدیک به 1000 دلار است. ارزش بیت کوین می تواند با هک شدن یک وب سایت به نصف یا کمتر سقوط کند. 1000 درصد تغییر نرخ، چیزی است که فقط در بیت کوین می توان دید. برای اینکه بیت کوین به نرخ جهانی ارز تبدیل شود، باید خودش را تا جای ممکن ثابت نگه دارد.

طعم یک کیف پول دیجیتال واقعی

برای اینکه کار با بیت کوین را شروع کنید، باید یک کیف پول دیجیتال داشته باشید. این کیف پول می تواند یک نرم افزار روی کامپیوتر شخصی شما باشد. شما می توانید انواع مختلف آن را بسته به سلیقه تان دانلود کنید یا از وب سایت هایی که این سرویس را ارائه می دهند، استفاده کنید. کیف پول شما دارای یک آدرس مشخص و یکتاست که برای دریافت و پرداخت بیت کوین از آن استفاده می کنید.

این کیف پول تمام دارایی شماست و باید به دقت مراقب اطلاعات آن باشید. همه چیز به همین سادگی است. کیف دیجیتال خودرا بسازید و از داد و ستد به سبک جهانی لذت ببرید. تا به حال هیچ اظهارنظری از طرف مسئولان کشورمان درباره بیت کوین نشده است و اکثر وب سایت ها مربوط به آن قابل دسترسی هستند. ایرانی های زیادی هم به فعالیت در این زمینه مشغولند و منابع فارسی خوبی برای مطالعه وجود دارد.

از سال 2010 دیگر خبری از ساتوشی کبیر نیست. ساتوشی مثل بیشتر هکرهای واقعی تمام ردپاهایی را که به خودش منجر می شوند، پاک کرده است. او که نام یک مرد ژاپنی را برای خود برگزیده، گمان می رود که اهل آمریکا، فنلاند یا خود ژاپن باشد؛ گمان هایی که هیچکدام به نظر واقعی نمی رسند. نوشته هایی از او به یاد مانده که هنگام خواندنشان به یاد نوشتارهای سونمی در اطلس ابر می افتیم.