هیمن زارعی پنجشنبه ۱ آبان ۱۳۹۳ - ۰۷:۳۰

كارهاى خالص، همچون مزرعه‏اى در نقطه‏اى مرتفع است كه از خرابى سیل محفوظ است. انفاق خالص نیز، همانند مزرعه ا‏ى در دامنه كوه و زمین مرتفع است كه همه مردم آن را مى‏بینند و از آن لذّت مى‏برند و منّت و آزار بعد از انفاق، همچون باد سوزانى است بر باغى سرسبز و آتشى بر بوستانى خرّم.

 

وَ مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبِیتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَها ضِعْفَیْنِ فَإِنْ لَمْ یُصِبْها وابِلٌ فَطَلٌّ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ (بقره ـ 265)

 

و مَثل كسانى كه اموال خود را در طلب رضاى خداوند و استوارى روح خود انفاق مى‏كنند، همچون مَثل باغى است كه در نقطه‏اى بلند باشد (و از هواى آزاد به حدّ كافى بهره بگیرد) و باران‏هاى درشت به آن برسد و میوه‏ى خود را دو چندان بدهد. و اگر باران درشتى نبارد، باران‏هاى ریز و شبنم (ببارد تا همیشه این باغ، شاداب و پر طراوت باشد.) و خداوند به آنچه انجام مى‏دهید بیناست.

 

نکات آیه

 

1ـ جمله " ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبِیتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ" انگیزه‏هاى انفاق صحیح و الهى را بیان مى‏كند و آن دو چیز است: "طلب خشنودى خدا" و "تقویت روح ایمان و ایجاد آرامش در دل و جان"

 

این جمله مى‏گوید: انفاق كنندگان واقعى كسانى هستند كه تنها به خاطر خشنودى خدا و پرورش فضائل انسانى و تثبیت این صفات در درون جان خود و همچنین پایان دادن به اضطراب و ناراحتی هایى كه بر اثر احساس مسئولیت در برابر محرومان در وجدان آنها پیدا مى‏شود، اقدام به انفاق مى‏كنند. (بنابراین "من" در آیه به معنى "فى" خواهد بود).

 

2ـ جمله "وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ" كه در آخر آیه ذكر شده، هشدارى است به همه كسانى كه مى‏خواهند عمل نیكى انجام دهند كه مراقب باشند كوچك‏ترین آلودگى از نظر نیت یا طرز كار پیدا نكنند؛ زیرا خداوند كاملاً مراقب اعمال آنها است.

 

پیام ‏های این آیه

 

1ـ اگر هدف، تحصیل رضاى خداوند و رشد و كمال روحى باشد، كارها بارور مى‏شود. «ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ»، «فَآتَتْ أُكُلَها ضِعْفَیْنِ»

2ـ اخلاص، ساده به دست نمی ‏آید، باید به سراغ آن رفت. «ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ»

3ـ كارهاى خالص، همچون مزرعه‏اى در نقطه‏اى مرتفع است كه از خرابى سیل محفوظ است. «بِرَبْوَةٍ أَصابَها»

4ـ اگر هدف خدا باشد، از جلوه ‏ها و جمال ‏ها هم محروم نمیشویم.

مخلصین در جامعه محبوب‏تر از ریاكارانند. «جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ» انفاق خالص، همانند مزرعه‏ اى در دامنه كوه و زمین مرتفع است كه همه مردم آن را مى‏بینند و از آن لذّت می‏برند.

5ـ مهم‏تر از امكانات، بهره‏گیرى از امكانات است. بارانِ ریز یا درشت مهم نیست، مهم آن است كه زمین بتواند آن را جذب كند. «فَإِنْ لَمْ یُصِبْها وابِلٌ فَطَلٌّ»

 

 با دو مثال زیبای قرآنی آشنا شوید

 

یك مثال جالب دیگر براى انفاق هاى آلوده به ریا و منت‏

 

أَ یَوَدُّ أَحَدُكُمْ أَنْ تَكُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِنْ نَخِیلٍ وَ أَعْنابٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ لَهُ فِیها مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ وَ أَصابَهُ الْكِبَرُ وَ لَهُ ذُرِّیَّةٌ ضُعَفاءُ فَأَصابَها إِعْصارٌ فِیهِ نارٌ فَاحْتَرَقَتْ كَذلِكَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآیاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ (بقره ـ 266)

 

آیا كسى از شما دوست دارد كه باغى از درختان خرما و انگور داشته كه از زیر درختان آن نهرها در جریان و براى او در آن (باغ) از هرگونه میوه‏اى وجود داشته باشد و در حالى كه به سن پیرى رسیده و فرزندانى (كوچك و) ضعیف دارد، گردبادى همراه با آتش سوزان به آن باغ بوزد و باغ را یكسره بسوزاند. این چنین خداوند آیات را براى شما بیان مى‏كند تا شاید اندیشه كنید.

 

در این آیه مثال گویاى دیگرى، براى مسأله انفاق آمیخته با ریاكارى و منت و آزار و اینكه چگونه این كارهاى نكوهیده آثار آن را از بین می‏برد، بیان شده است.

 

نكته‏ ها

 

1- این مثال هاى پى در پى كه هر كدام از دیگرى گویاتر و ظریف‏تر است، همه در ارتباط با مسائل زراعى است، چرا كه نه تنها براى مردم مدینه كه این آیات در آنجا نازل شد و مردمى زراعت پیشه بودند، بلكه براى تمام مردم دنیا كه به هر حال بخشى از زندگى آنان را مسائل زراعى تشكیل مى‏دهد، آموزنده بوده و هست.

 

2- از جمله " وَ أَصابَهُ الْكِبَرُ وَ لَهُ ذُرِّیَّةٌ ضُعَفاءُ" (صاحب آن باغ، پیر و سالخورده باشد و فرزندانى كوچك و ناتوان داشته باشد) استفاده مى‏شود كه؛ انفاق و بخشش در راه خدا و كمك به نیازمندان، همچون باغ خرمى است كه هم خود انسان از ثمرات آن بهره‏مند مى‏شود و هم فرزندان او، در حالى كه ریاكارى و منت و آزار، هم سبب محرومیت خود او مى‏شود و هم نسل هاى آینده كه باید از ثمرات و بركات اعمال نیك او بهره‏مند گردند، محروم خواهند شد و این خود دلیل بر آن است كه نسل هاى آینده در نتایج اعمال نیك نسل هاى گذشته سهیم هستند.

 

از نظر اجتماعى نیز چنین است؛ زیرا محبوبیت و اعتمادى كه پدران بر اثر كار نیك در افكار عمومى پیدا مى‏كنند، سرمایه بزرگى براى فرزندان آنها خواهد بود.

 

3- جمله " إِعْصارٌ فِیهِ نارٌ" (گردبادى كه در آن آتشى باشد) ممكن است اشاره به گردبادهاى ناشى از بادهاى "سموم" و سوزان و خشك كننده باشد و یا گردبادى كه از روى خرمن آتشى بگذرد و طبق معمول كه گردباد هرچه را بر سر راه خود بیابد با خود همراه مى‏برد، آن را از زمین برداشته و به نقطه دیگرى بپاشد.

 

ممكن است اشاره به گردبادى باشد كه به همراه صاعقه به نقطه‏اى اصابت كند و همه چیز را تبدیل به خاكستر نماید.

 

در هر حال اشاره به نابودى سریع و مطلق است. (" اعصار" در لغت به معنى گردباد است كه به هنگام وزش باد، از دو سوى مخالف تشكیل مى‏گردد و به شكل عمودى است كه یك سر آن به زمین چسبیده و سر دیگر آن در آسمان است و گاه بسیارى از اشیاء را با خود می‏برد.)

 

یک مسئله قابل توجه در این آیه

 

انسان هنگامى كه پیر و عیالمند شد، توان تولیدش از بین مى‏رود، ولى نیاز و مصرفش شدید مى‏شود. حال اگر منبع درآمدش نیز نابود شود، به ذلّت كشیده می‏شود.

 

انسان در قیامت، از یك‏سو توان عمل صالح ندارد و از سوى دیگر نیازش شدید است. در این حال اگر كارهاى صالحش با منّت و ریا محو شده باشد، به چه ذلّتى می‏رسد؟!!

 

 با دو مثال زیبای قرآنی آشنا شوید

 

یک تذکر

 

پیامبر اكرم صلى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر كس «لا اله الا الله» بگوید به واسطه آن كار، درختى در بهشت براى او كاشته مى‏شود و همچنین است هر كس «الله اكبر» بگوید.

 

شخصى به پیامبر گفت: پس درختان ما در بهشت بسیار است! حضرت فرمودند: آرى، به شرط آنكه آتشى به دنبال آن نفرستید و آن را نسوزانید. (بحارالانوار، ج 8، ص 186)

 

پیام‏ های این آیه

 

1ـ خودت را به جاى دیگران بگذار تا مسائل را خوب درك كنى. «أَ یَوَدُّ أَحَدُكُمْ»

2ـ از مثال‏هاى طبیعى كه زمان و مكان و عصر و نسل در آن اثر نمى‏گذارد، استفاده كنیم. «جَنَّةٌ مِنْ نَخِیلٍ وَ أَعْنابٍ»

3ـ منّت و آزار بعد از انفاق، همچون باد سوزانى است بر باغى سرسبز و آتشى بر بوستانى خرّم. «فَاحْتَرَقَتْ»

4ـ رشد یافتن، تدریجى است، ولى تخریب و حبط عمل در یك لحظه است. «فَأَصابَها إِعْصارٌ فِیهِ نارٌ فَاحْتَرَقَتْ»

5ـ مثال‏هاى قرآن، براى فكر كردن است. «لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ»



شارژ سریع موبایل