ورود گسترده موبایل به زندگی مردم که با راه اندازی اپراتورهای خصوصی همراه شد مستلزم افزایش نصب آنتن های BTS شرکت های مختلف ارائه دهنده خدمات بود. دکل های بلند و بدقواره ای که قارچ گونه در شهرهای بزرگ برافراشته می شدند تا بتوان مشترکان بیشتری را تحت پوشش قرار داد. این مهمانان جدید فضای شهری علاوه بر اختلالات بصری، شایعاتی در مورد سرطان زا بودن امواج را با خود به همراه داشتند که سال هاست از طریق متخصصان و مقامات این حوزه تایید و تکذیب می شود. 

نگرانی جهانی در ارتباط با این موضوع از سال 1996 باعث شد که سازمان بهداشت جهانی (WHO) تحقیقاتی را در این زمینه آغاز کند که نتایج آن نشان می دهد امواج الکترومغناطیسی که از تلفن های همراه منتشر می شوند، تاثیر چندانی بر سیستم عصبی و سلامت روان ندارد. هم چنین با توجه به حمل تلفن های همراه در جیب، نگرانی هایی در مورد خطرات این امواج روی تولید مثل وجود دارد. 

نتایج تحقیقات نشان می دهد که تابش این امواج هیچ گونه تغییری در سطح هورمون های جنسی به وجود نمی آورد و ناباروری، سقط  جنین، تولد کودکان نارس و کم وزن را به دنبال ندارد و ضرری برای سلامت انسان ایجاد نمی کند چرا که وقتی موجی به بدن می رسد به گرما تبدیل می شود؛ اما پوست بدن انسان مانع جذب آن خواهدشد. درواقع هرچقدر فرکانس بالاتر برود عمق نفوذ کمتر می شود.

امواج برای چه کسانی مضر است

سازمان بهداشت جهانی و سازمان های مرتبط بین المللی تایید می کنند که این آنتن ها در پیرامون خود، چگالی انرژی بیش از حد مجاز تولید نمی کنند و به طور کلی ضرری برای سلامت انسان ندارند؛ اما در عین حال توصیه می شود، آنتن های «BST» موبایل در نزدیکی مدارس و کودکستان ها نصب نشود و به عنوان یک توصیه علمی، دست کم در فاصله صدمتری از این مکان ها نصب شود.

دکتر سید موسوی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد و مشاور شرکت همراه اول که تحقیقاتی در این زمینه داشته، در گفت و گو با صدا با قاطعیت می گوید که این امواج به هیچ وجه برای انسان مضر نیست و اضافه می کند استاندارد جهانی حداکثر چگالی سطحی توان امواج الکترومغناطیسی که ضرری برای انسان ندارد، 440 میکرووات بر سانتیمتر است در صورتی که طبق آزمایشاتی که در نقاط مختلف شهرهای بزرگ انجام شده، متوسط این عدد حدود 8 است یعنی یک پنجاه و چهارم سطح استاندارد.

وی در مورد مکان هایی که به نظر می رسد محل نصب آنتن مناسب نیست نیز می گوید مهم فاصله BST با محل مسکونی نیست چون امکان دارد جهت پخش امواج به سمت دیگر باشد و تاثیری بر ساکنان ساختمان نزدیک آن نداشته باشد. همچنین موانعی از قبیل دیوار و پنجره منازل با توجه به جنس آنها از شدت امواج به شکل قابل توجهی می کاهند.

سید موسوی نوع انتشار امواج را به نور چراغ قوه تشبیه می کند و می افزاید همانطور که بیشترین نوع چراغ قوه در محلی است که نور به آن تابانده می شود حداکثر توان تشعشات آنتن در محدوده ای است که قرار است پوشش داده شود، نه در محل نصب آنتن. 

این استاد دانشگاه سالمندان، کودکان و ورزشکاران در حال ورزش را (به دلیل مرطوب بودن بدن)، جزء اقشار بیشتر در معرض آسیب می داند و ادامه می دهد در بالاترین حد استاندارد تشعشع، حداکثر نفوذ در بدن 3 میلیمتر است که به همین دلیل خطری این گروه ها را تهدید نمی کند. وی ادامه می دهد حدود 6.5 میلیارد تلفن همراه در جهان در حال استفاده است. ولی هنوز هیچ بیماری خاصی به خاطر امواج موبایل در دنیا گزارش نشده. البته سید موسوی نقش گوشی های غیراستاندارد را انکار نمی کند و می گوید: اگر از تجهیزات استاندارد استفاده نشود می تواند مضراتی متوجه کاربران شود.

نظارت مجلس بر امواج

حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی نیز در این زمینه گفت: در جلساتی که با حضور نماینده های سازمان انرژی اتمی، اپراتورها، وزارت ارتباطات و سایر دستگاه های مسئول برگزار شد، جمع بندی انجام شده این بود که مسئولین مربوطه در حوزه نظارت بر استاندارد بودن این تجهیزات، اطمینان کامل دادند که بر فرایند نصب نظارت کافی دارند و هیچ اپراتوری نمی تواند از تجهیزات غیراستاندارد با تشعشعات بالا استفاده کند و حتی بعد از نصب نیز اجازه داده نمی شود تغییراتی در آنها ایجاد کنند که خطرآفرین باشد. 

البته شهریاری در مورد محل نصب آنتن ها اظهارنظری نکرد و گفت: در زمینه میزان تشعشعات، کمیسیون بهداشت به وظیفه خود عمل کرده و محل نصب باید توسط ارگان های مسئول نظارت شود. در مجموع بصورت قطعی نمی توان گفت که امواج BTSها مضر است و این موضوع مربوط می شود به تجهیزاتی که نصب می شود.

اگر نظارت لازم بر ورود این تجهیزات انجام شود و اجازه داده نشود در زمان نصب یا بعد از آن تغییراتی در آنها داده شود و همچنین محل نصب ارتفاع مناسبی داشته باشد، تشعشعاتی که افراد را تحت تاثیر قرار می دهد از محدوده استاندارد خارج نمی شود و ضرری ندارد. 
 

فرهنگسازی کاربران

اگرچه یکی از دلایلی که موجب تشدید این ذهنیت در بین مردم می شود بسیاری از پزشکانی هستند که وقتی علت بیماری را به هر دلیلی پیدا نمی کنند، آن را به فرستنده ها (BTS) و امواج مختلف نسبت می دهند؛ برهمین اساس لازم است پزشکان به صورت حرفه ای و فنی در این زمینه آموزش دیده و یا وزارت بهداشت مراکز درمانی را برای پژوهش و پاسخ به مردم در این زمینه تدارک ببیند چرا که موضوع تشعشعات و امواج مخابراتی نیازمند فرهنگ سازی است. 

البته موضوع دیگری که برای در امان بودن از این تشعشعات باید مدنظر نظر داشت توجه به «نرخ ضریب ویژه» گوشی های مورد استفاده است. این مشخصه در دفترچه گوشی های استاندارد و معتبر به عنوان sar ذکر شده که علاوه بر دقت در کیفیت و قیمت یک گوشی، باید به آن نیز توجه نمود. گوشی هایی که از طریق مجاری قانونی وارد کشور می شوند توسط سازمان تنظیم مقررات رادیویی مورد نظارت قرار می گیرند. 

با توجه به اینکه نمی توان تلفن همراه را از زندگی مردم حذف کرد و استفاده از این وسیله ارتباطی مستلزم نصب آنتن های BTS است باید در این زمینه اطلاع رسانی لازم انجام شود تا مردم برای نصب این آنتن ها در محل مناسب همکاری لازم را انجام دهند تا اپراتورها بتوانند BTSهای خود را در مکان ایده آل با بالاترین ارتفاع نصب کنند که کمترین پوشش جمعیتی در معرض امواج قرار بگیرند. 

بارها شنیده شده در یک محل که نیاز به نصب BTS بوده، بعد از نصب با شکایت همسایگان، شرکت مربوطه مجبور به جمع آوری BTS شده و جالب آنجاست که اهالی همان محل از عدم آنتن دهی موبایل خود شکایت دارند با توجه به اینکه اپراتورهای موبایل قطعا وارد فرهنگی سازی در این زمینه نمی شوند چون عواید آن متوجه رقبا نیز می شود، پس سازمان تنظیم مقررات رادیویی می تواند متولی این کار شده و با تبلیغات مناسب مردم را از زوایای مختلف این موضوع آگاه سازد.