چشمه‌سارهای متعدد، آبشارهای زیبا، درختان سر به فلک کشیده، جریان آب زلال، دیواره‌های عظیم و پر صلابت صخره‌ای تنها بخشی از جذابیت‌های دره است.

دره شمخال با شیبی ملایم که از روستایی با همین نام در 80 کیلومتری شمال قوچان در استان خراسان رضوی و 5 کیلومتری مرز ترکمنستان آغاز می‌شود. چشمه‌سارهای متعدد، آبشارهای زیبا، درختان سر به فلک کشیده، جریان آب زلال، دیواره‌های عظیم و پر صلابت صخره‌ای تنها بخشی از جذابیت‌های دره است. دالان‌ها، حمام‌ها و غارگونه‌ها بسیار‌اند و وصف‌ناپذیر. خنکای دره، نوای گوشنواز آب و نسیم دل‌انگیز، روح را می‌نوازد؛ درون را آرام و چشم‌ها را خیره می‌کند. این شکوه، زیبائی و صلابت، فسون‌گری طبیعت با روح است.

دره از درون پارک ملی تندوره به پیش می‌رود و بعد از حدود 12 کیلومتر دو آب سرد شمخال و کمی گرمتر دره دیگری با نام دره دُر بادام به هم می‌رسند. از اینجا به بعد دره کمی باز می‌شود و رود دورنگر شکل می‌گیرد. رود درونگر با حجم آب زیاد به سمت روستای محمدتقی بیگ و شهرستان درگز سرازیر می‌شود. شش، هفت ساعت گذشته است. خسته‌اید اما مبهوت همه آن زیبایی‌هایی که پشت سر جا گذاشته‌اید. دره پایان می‌یابد و به ناگاه دشتی وسیع را نظاره‌گر خواهید بود. اینک همان آب که تا لحظاتی پیش، پاهایت را نوازش می‌داد باید باغ‌های میوه، یونجه‌زارها و شالیزارها را سیراب کند و بر لبان مردمی سخت کوش خنده بکارد. راز استقبال گرم از دره نوردان را باید در این گشاده دستی طبیعت جستجو کرد.

نحوه دسترسی: در میدان فلسطین قوچان، سواری‌های شخصی گردشگران را به روستای شمخال می‌رسانند و در صورت هماهنگی دوباره از انتهای دره به قوچان بر می‌گردانند. جاده تا روستای شمخال آسفالته است و از تونل بلند باجگیران عبور می‌کند.

طول دره: از روستای شمخال تا درونگر، حدود 18 کیلومتر است (با استناد به تابلوی نصب شده در ابتدای مسیر).

ارتفاع دیواره دو طرف دره: در بلندترین نقاط تا 200 متر هم برآورد شده است.

لوازم سفر و توصیه‌های دیگر: بهتر است به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که شب را در مسجد روستای شمخال یا ابتدای دره نزدیک حمام اول، درون چادر اقامت کنید و فردا مسیر را ادامه دهید. همچنین 3 سوئیت اجاره‌ای تقریبا در ابتدای دره وجود دارد. کفش با زیره سفت و محکم بیشتر به کار می‌آید. شب‌های آن سرد است. در روزهای آفتابی و در نیمه دوم مسیر به عینک آفتابی و کلاه آفتاب گیر نیاز دارید اما ضروری نیست. چون لباس‌ها در طول مسیر خیس می‌شوند. حداقل به یک شلوار یا شلوارک راحت برای خواب شب نیاز دارید.

توصیه محیط زیستی: ترجیحا با خود هیزم ببرید و زباله‌های خود را در طبیعت رها نکنید.

پوشش گیاهی: گردو، انجیر، زردآلو، چنار، بید، سپیدار، تمشک، موسیر، آنوخ (کاکوتی)، چریش، هفشان، گون، ریخوک، زرشک، گژی (زالزالک) و سدها گیاه وحشی و دارویی دیگر.

وجه تسمیه: شمخال نام یک نوع تفنگ قدیمی و دست ساز و قوی به زبان کردی کرمانجی بوده است. کردی کرمانجی ضرب المثلی دارد به این مضمون که «مگر تیر شمخال به تو خورده است». این ضرب المثل برای افرادی به کار می رود که در واکنش به یک اتفاق نه چندان مهم، گریه و ناله بسیار سر می‌دهند.