انسان و محل زندگی او به نحوی آفریده شده است که با آفات، کمبودها، موانع و مصیبت های فراوانی همراه است و همیشه آفات و مصائبی در اموال، عزیزان، دوستان و... در کمین نعمت هاست که موجب از دست دادن آنها می شود.
خدا از راه های گوناگون و متفاوت قابل شناخت و اثبات است. راه هایی که بعضی بسیار ساده و در خور فهم عموم است و بعضی در حدّ متوسط و بعضی بسیار دشوار و پیچیده اند. براهین خداشناسی به سه طریق برهان فطرت و برهان نظم و برهان علیت تقسیم شده اند.
در قرآن، هر جا سخن از شخصیت یا قومیتی رفته است، پای یک نکته اخلاقی در میان است. اگر از گذشتگان، سرگذشتی می آورد، برای تنبّه است و درس آموزی و نه تفنّن و بازی.
به عزت و جلالم و عظمت و کبریایی و نور و علو برتری موقعیتم قسم، هرگز بنده ای خواست خود را بر من مقدم نمیکند مگر آنکه امورش را پریشان و دنیایش را بهم ریخته، وقلبش را به آن (دنیا) مشغول کرده و از دنیا به او نمی رسانم مگر آنچه برایش مقدر کرده است.
كلمه عصر یكی از مواردی است كه مورد قسم خداوند واقع شده، در قرآن هر جا چیزی مورد قسم خداوند واقع شود، نشان دهندة عظمت و اهمیّت آن چیز است.
خداوند انسان را آفرید تا بندگیش کند اما گاهی بندگان خدا این هدف عظیم را فراموش می کنند، لذا لازم است راهی وجود داشته باشد تا انسان نادم به راه اصلی خویش باز گردد، برای همین خداوند درِ توبهرا به سوی او باز کرد و برای آن شرایطی معین نمود.
سید رضی (ره) در آغاز خطبه 204 نهج البلاغه می نویسد: «و من كلام له علیه السّلام كان كثیرا ما ینادی به أصحابه»: از سخنان امام علیه السّلام است كه همواره اصحاب خویش را با آن مخاطب مى ساخت.